انواع خال‌، علل و راه‌های درمان آن

خال‌ها به ضایعات رنگی و یا بی‌رنگی گفته می‌شود که بر روی پوست ایجاد می‌گردند. بعضی از خال‌ها از بدو تولد وجود دارند، درحالی‌که برخی دیگر به‌مرور زمان شکل می‌گیرند. بسیاری از خال‌هایی که در دوران بزرگسالی ایجاد می‌گردند، مربوط به قرار گرفتن در معرض نور خورشید و اثرات تولید رنگدانه ملانین هستند.

اگرچه اغلب خال‌ها قهوه ای رنگ هستند، اما ممکن است در رنگ‌های مختلف، ازجمله قرمز، صورتی و یا گوشتی رنگ (بی‌رنگ) نیز دیده شوند. روی برخی از خال‌ها مو رشد می‌کنند درحالی‌که برخی دیگر این‌گونه نیستند. به‌طورکلی اکثر خال‌ها خوش‌خیم هستند، اما مهم است که آن‌ها را ازنظر تغییراتی که نشان‌دهنده رشد سرطان هستند، بررسی کنیم.

به گفته انجمن پوست آمریکا (AOCD) خال‌های مادرزادی به‌طور متوسط از هر 100 کودک، یک کودک را شامل میشود. این خال‌ها معمولاً مسطح هستند و ازنظر رنگ، تنوع گسترده‌ای دارند، اما اغلب آن‌ها غیر سرطانی هستند و هیچ خطری ندارند.

خال‌های اکتسابی به انواعی گفته می‌شود که بعدها در طول زندگی ایجاد می‌گردند. اکثر این خال‌ها قهوه‌ای‌رنگ هستند و در اثر تماس با نور خورشید ایجاد می‌گردند. این خال‌ها معمولاً برآمده هستند و در طول زندگی دچار تغییر خاصی نمی‌شوند. برخی از آن‌ها ممکن است به‌مرورزمان تیره‌تر شوند اما لزوماً ارتباطی با سرطان پوست (ملانوما ) ندارند.

برخلاف خال‌های مادرزادی و خال‌های اکتسابی، خال‌های غیرمعمول و یا آتیپیک خطر بالایی برای ابتلا به سرطان دارند. بر اثر آمارهای اعلام‌شده از سوی انجمن پوست آمریکا، 1 نفر از هر 10 آمریکایی دارای خال‌های آتیپیک است. آمار موثقی از ایران در دست نیست. این خال‌ها معمولاً کمی بزرگ‌تر و با حاشیه‌ای نامنظم هستند که به رنگ‌های مختلفی دیده می‌شوند؛ اما اکثراً انواع تیره‌تر ایجاد ملانوم می‌کنند.

به عبارت ساده، خال‌ها در اثر رشد غیرطبیعی سلول‌ها در پوست ایجاد می‌شوند. بااین‌حال، رشد غیرطبیعی همواره به معنای سرطان نیست. به‌طورکلی، ایجاد خال بر روی پوست بدن اتفاق معمولی است و به‌طور میانگین، هر فرد می‌تواند 10 تا 40 خال داشته باشد. همان‌طور که در بخش قبل به‌طور مفصل ذکر شد، خال‌ها می‌توانند از بدو کودکی حضور داشته باشند و یا بعد از تولد و در اثر تماس با نور خورشید ایجاد گردند. تنها درصد کمی از خال‌ها سرطانی می‌شوند و اکثراً بی‌خطر هستند. در مورد خال‌هایی که تغییر رنگ و یا سایز داشته باشند، حتماً با پزشک درماتولوژیست مشورت کنید.

متخصصین پوست توصیه می‌کنند که به‌طور سالیانه خال‌های خود را توسط متخصص مورد بررسی قرار دهید. متخصص باتجربه هرگونه تغییرات سرطانی را در خال شما در نظر خواهد گرفت و اگر متوجه مورد نگران‌کننده‌ای شود، آزمایشات لازم را انجام خواهد داد. اگر خودتان در فواصل بین چکاپ های سالیانه، متوجه تغییری شدید، حتماً پزشک خود را در جریان قرار دهید.

برخی از تغییراتی که توجه پزشک را جلب می‌کنند عبارت‌اند از:

بعلاوه، انجمن پوست آمریکا اعلام می‌کند که افرادی که بیش از 50 خال پوستی داشته باشند، بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به سرطان پوست قرار دارند.

گاهی اوقات ممکن است نیاز باشد که خالتان را بردارید. بعضی از خال‌ها ازنظر اندازه و یا محل قرارگیری آزاردهنده هستند و یا زیبایی فرد را خدشه‌دار می‌کنند. گاهی هم ممکن است نیاز باشد که بنا به صلاحدید پزشک، یک خال به علت سرطانی بودن برداشته شود. درهرحال توجه کنید که هرگز نباید یک خال را در خانه بردارید و از انجام هرگونه دست‌کاری اجتناب کنید.

پزشک می‌تواند خال را از طریق سوزاندن، لیزر، کرایو و یا جراحی، بردارد. معمولاً خال‌های کوچک‌تر از طریق لیزر یا سوزاندن و خال‌های بزرگ‌تر و یا سرطانی را با جراحی حذف می‌کنند. بسته به وسعت ناحیه، شما ممکن است نیاز به بخیه داشته باشید و یا نداشته باشید. گاهی ممکن است برای برداشتن خال نیاز به دو جلسه مراجعه به پزشک داشته باشید. جای باقی‌مانده از خال را نیز، می‌توان با روش‌هایی نظیر پیلینگ شیمیایی و یا روش‌های لیزری و یا استفاده از کرم های ترمیم جای زخم و اسکار برطرف کنید.

ملانوم پوستی از ملانوسیتهای پوست که استحاله بدخیمی پیدا کرده‌اند منشا می‌گیرد. این سرطان از بدخیم‌ترین سرطانهای پوست محسوب می‌شود. شیوع ملانوما در دهه‌های اخیر رو به افزایش بوده ، بطوری که در دنیای صنعتی به عنوان یک سرطان شایع مطرح می‌باشد و در زنان، بعد از سرطان ریه رتبه دوم را کسب کرده است. علت اصلی ملانوم ناشناخته است. به همین دلیل انکولوژیستها ، فاکتورهای متعددی شامل فاکتورهای ژنتیکی ، تابش اشعه ماورای بنفش و تماسهای محیطی را در ایجاد این بیماری دخیل می‌دانند.

دکتر روزا ابوالقاسم